De bijenhouder van Aleppo mocht ik lezen voor Uitgeverij Mozaïek. Lees de recensie hier. Ik was zeer onder de indruk van het boek en ik was heel blij dat ik de Engelse auteur mocht interviewen toen zij in Nederland was! Op 28 mei komt het boek uit en het is zeker de moeite waard. Ik heb het interview voor jullie vertaald naar het Nederlands.

Wat is de reden dat je dit boek hebt geschreven?

Ik werkte met vluchtelingen in een vrouwen- en kindercentrum in Athene. Dat heeft mij enorm aangegrepen. Ik denk dat ik graag de vluchtelingen wilde helpen doordat mijn ouders zelf ook Cypriotische vluchtelingen waren. Ik groeide op met een gevoel dat er iets was, zonder dat ik precies wist wat. Mijn ouders waren getraumatiseerd door de oorlog. Dus ondanks dat ik een gelukkige jeugd heb gehad, was dat er ook onderdeel van. Ik denk dat dit soort dingen uit je jeugd je altijd bij blijven.

Mijn vader woont nu na 40 jaar weer op Cyprus en toen ik hem ging bezoeken zag ik Syrië aan de overkant. Ik keek over het water en het leek zo dichtbij. Ik bedacht me toen dat ik wilde helpen maar dat ik niet naar Syrië kon. Omdat ik Grieks spreek besloot ik naar Griekenland te gaan om te helpen. Ik ging uiteindelijk naar Athene. 

Ik interviewde nog geen mensen toen ik daar was, want ik was aan het werk. Ik schreef toen nog niet. Maar ik had wel al het gevoel dat ik hier misschien over wilde schrijven. Als ik ’s avonds vrij was begon ik te luisteren naar de verhalen van mensen. De mensen spraken goed Engels en ik heb heel verhalen gehoord. Er werd zelfs een theateruitvoering georganiseerd. Ik heb ook veel gezien en ervaren daar, zoals een vrouw die geen borstvoeding kon geven omdat ze te getraumatiseerd was. De omstandigheden in de kampen waren erg slecht en vooral in het voormalig vliegveld waar tenten van beddengoed stonden. Het zijn deze zaken die je absorbeert en daardoor heb ik de fictieve karakters (Nuri en Afra) bedacht. 

Wanneer heb je besloten dit boek te schrijven?

Toen ik in Athene was kreeg ik het idee dat ik misschien wilde schrijven en toen ik terug was in het Verenigd Koninkrijk had ik de karakters bedacht.

Hoe lang na je terugkomst in Engeland besloot je te schrijven?

Het was niet zo lang, in september kwam ik terug en in oktober begon ik mijn Arabische lessen. Ik voelde heel sterk dat ik dit wilde schrijven dus daarom duurde het niet lang.

Er vinden veel traumatische gebeurtenissen plaats in het boek die een groot psychologisch effect hebben op de hoofdkarakters. Hoe was het voor jou om dit boek te schrijven?

Ik probeerde zo fijngevoelig als mogelijk te zijn. Je ontmoet namelijk mensen die het echt meemaken, die niet slechts karakters zijn. De hoofdkarakters zijn dan ook niet gebaseerd maar wel geïnspireerd door echte mensen. Mijn ouders zijn ook door iets soortgelijks gegaan. 

Ik dacht dat als ik echt en eerlijk ben, in mijn hart, dan komt het er ook zo uit. Het was moeilijk om over zulke traumatische situaties te schrijven, maar ik heb geschreven wat ik voelde.

De hoofdkarakters lijden verschrikkelijk zowel mentaal als fysiek. Toch laten ze nog veerkracht zien. Wat is de sleutel tot hun veerkracht?

Ik weet niet of veerkrachtig zijn. Nuri is gebroken en Afra is blind geworden. Ik denk dat ze voornamelijk menselijk zijn. Ze vinden een manier om weer met elkaar in verbinding te staan, want dat is wat het verhaal echt is, dat zij weer met elkaar kunnen verbinden en om te kunnen rouwen.

Misschien heb je toch wel gelijk, en is het veerkracht, maar het is ook wel een menselijke eigenschap, dus misschien zijn mensen meer veerkrachtig dan je denkt. Ik zag iedereen om me heen met veel kracht en veerkracht. Vooral kinderen! Maar het betekent niet dat mensen niet gebroken zijn, zij lijden veel. Maar ze zijn wel in staat om door te gaan, zelfs in de meeste pijnlijke manier.

Dus wat je hebt gezien in Athene is terug te vinden in de karakters?

Ja, het is intrinsiek aan de mensheid. Wat ik zag, ervoer ik als kracht, ik ervoer het niet als uniek of veerkracht. Ik zag het meer als menselijkheid.

Nuri is een bijenhouder en bijen komen door het boek heen voor. Naast de letterlijke betekenis leek het ook symbool te staan voor iets anders, naar mijn gevoel hoop. Wat symboliseren de bijen?

Ik besloot Nuri een bijenhouder te maken toen ik Dr. Ryad Alsous ontmoette. Ik ontdekte hem toen ik bezig was met mijn onderzoek, hij was een professor in Agricultuur in Damascus geweest. Ik stuurde hem een bericht via Facebook en ik heb hem ontmoet en zijn bijen. Hij is met zijn familie naar Engeland gekomen als vluchteling, en heeft het project opgezet om bijen te houden. Hij leert dit niet alleen aan vluchtelingen, maar ook werkzoekenden. Hij heeft niet alleen weer werk gevonden, maar helpt ondertussen ook anderen. Dat is uniek vind ik. Mustafa (karakter uit het boek) lijkt op hem. Ik had Mustafa al bedacht voordat ik Dr. Alsous ontmoette, maar hij is wel verder ontwikkeld door deze ontmoeting.

Toen ik de bijen ontmoette en ik de honing rook en ik hoorde het geluid van de bijen, voelde ik me in verbinding met de natuur en met iets simpels. Ik denk dat dat een contrast is tussen het donkere en verdrietige uit het boek. Ik voelde het contrast ook tijdens het schrijven. Ik vond het heel fijn om over de bijen te schrijven, want het was luchtig, heel anders dan de andere stukken zoals jij ook al aangaf.  

Wanneer Nuri de bij vindt in de tuin, dat is symbolisch want ze is een buitenstaander maar het lukt haar om te overleven, dus daar is de veerkracht weer. Je hebt toch wel gelijk om het veerkracht te noemen, de wil om te overleven. Ik weet niet eens zeker of ik dit doelbewust in het verhaal wilde incorporeren, het gebeurde gewoon. Hoe cliche het ook klinkt, ik schreef het vanuit mijn hart.

Wat was de reden om heen en weer te gaan in de tijd tussen de hoofdstukken?

Dat heeft te maken met Nuri’s trauma. Een voorbeeld: mijn moeder is overleden en zij bood me vaak een kopje thee aan. Als iemand mij een kopje thee aanbood, triggerde dat mij om terug te gaan naar dat moment. Het leek dan alsof ik gewoon in het moment aanwezig was, maar dat was ik niet. Dus met Nuri, elk numeriek hoofdstuk vertelt het verhaal dat ze in Engeland zijn op zoek naar asiel, en aan het einde van elk hoofdstukje ziet hij iets zoals het bronzen horloge en het brengt hem dus ook terug in een herinnering. Dat was mijn intentie. 

Het gaat dus om dat effect van rouw. Als je zo rouwt, dan verlaat iets je niet. Hoe manifesteert het zichzelf en waar gaan de gedachten heen? Ik heb jaren als psychotherapeut gewerkt en ik heb die ervaring gebruikt om me te helpen dit te schrijven.

Wat wil je dat mensen onthouden van dit boek?

Ik zou blij zijn als mensen er door geraakt worden. En dat ze om Nuri en Afra geven door een tijdje in hun schoenen gelopen te hebben. 

Als we het nieuws kijken zien we statistieken en een stroom aan mensen. Een psycholoog gaf aan dat we het moeilijk vinden om empathie te hebben voor mensen in grote groepen, en met het vertellen van een verhaal is het anders, dan kunnen ze voelen en begrijpen door in hun schoenen te staan. Als dat gebeurt betekent het heel veel voor me.

Vandaag heb je Mohammed ontmoet, een Syrische bijenhouder in Nederland. Hoe was deze ontmoeting?

Het was een heel fijne ervaring om hem te ontmoeten. Hij kent Ryad zelfs, dat was zijn professor. Ik dacht al wel dat ze elkaar kenden, want ze waren beiden bijenhouder in Damascus. 

Ik wilde Mustafa en Nuri ook de baan geven die ze thuis deden. We kiezen onze carrières voor een reden. Als we ineens gedwongen zijn om ons te land te verlaten, willen we op zijn minst die verbinding met wat we doen in ons leven. 

Dat is misschien dan ook waarom de bijen voelen als hoop in het boek. Klopt dat?

Ja, dat is helemaal waar. Het gaat ook om vertrouwdheid. Mohammed was vandaag bijvoorbeeld helemaal in zijn element, alsof hij ervoor gemaakt was om bijen te houden en ik ben zo blij dat hij dat nu doet in Nederland. De meeste mensen kunnen niet doorgaan met wat ze thuis deden. Dat is wel wat ik voor mensen wens.

Kunnen we nog andere boeken verwachten van jou?

Ik focus nu eerst op dit boek!

Drie weken geleden kwam het boek Vind haar van Lisa Gardner uit. Aangezien Lisa Gardner een van mijn favoriete auteurs is, was ik super blij dat ik een recensie-exemplaar mocht lezen en haar zelfs mocht interviewen. Een boekblogger’s droom komt uit! 😉 Lisa Gardner is een van de meest geprezen en succesvolle misdaadauteurs ter wereld! Ze wordt in dertig landen vertaald en verkocht meer dan 22 miljoen boeken. In 2012 stond ze met maar liefst drie titels tegelijk in de New York Times-bestsellerlijst. Lisa woont in New Hampshire met haar gezin. Het interview is daarom in het Engels afgenomen.

How does a story start? Do you plot your novel in advance? And what inspired you to start writing Find her?

Find her was inspired by an article I read on a new unit in the FBI—the victims assistance unit. Traditionally, suspense novels end with the discovery of the bad guy. What I learned from the FBI victim advocates, however, is that this is only the beginning of the victim’s journey.

For example, a kidnapping victim has been through so much trauma, they require a plan for “re-entry” into the real world. What does it mean to be a survivor? And having gone through the worst, can you really find a happily ever after? This became the genesis for Flora Dane, who survived 472 days with a kidnapper, but is still learning how to live again.

What are some of your resources when researching for your crime fiction? Do you look into real crime cases for inspiration?

For Find her, I had the opportunity to interview a mom whose daughter was kidnapped in real life. The daughter was eventually recovered alive, thank goodness, but the toll on the entire family was awful. The mom herself went from being an everyday person to having to appear on national news. The girl’s sister returned from college to run the social media campaign to assist in the search. It was a life-changing experience for everyone, which is something I’d never considered before. The mom’s experience became the basis for Flora’s mother, Rosa—who I just have to say, is one of my favorite characters. Rosa’s strength should be an inspiration for us all. But talking to real people, whether its detectives, FBI victim advocates, or survivors, helps give me the insights and details which I think make the story come alive.

How much research do you have to do for a book like Find Her, or do you now write confidently about police procedures?

I worked very closely with various law enforcement agencies, plus the FBI victim advocates, to map out the story arc for Find her. I don’t truly plot—more like, given my fictional set up, what are the real world procedures you would follow to solve this crime, help this victim, etc. I always ask the police for help with my crime, too. I’m not nearly as diabolical as people think—but your average homicide detective is!

I loved the structure in Find Her. D.D. Warren’s parts are told in the third person, while Flora Dane’s voice is in the first person. Was this something you had in mind before you started writing the story or did it just came up during writing?

The story came to me that way. D.D. has always been third person, but Flora talked to me directly. In the end, I decided to go with it. I think it makes her more compelling. It also gives the book a confessional feel, as Flora is working through a lot. There’s a saying, go from surviving to thriving. Flora is surviving. She’s not thriving yet, hence her need to hunt down rapists and/or burn them alive. Everyone has their own way of coping.

What was the hardest part to write?

Flora’s backstory with her former kidnapper, Jacob Ness. I did a lot of research into kidnapping victims who were held for long periods of time. As they put it, the hardest parts weren’t necessarily the violent episodes, but the lulls in between. Everyday moments when you and your kidnapper shared lunch, and maybe he turned on your favorite TV show because after all this time you know each other that well. Later, those are the moments that are hard to get back out of your head. The ones you were grateful to him for bringing dinner, or you shared a laugh over Seinfield. It reveals how deep and insidious the relationship has become.

In Find Her, Flora Dane seems more the protagonist than Detective D.D. Warren. Did you begin writing the novel with that in mind?

I never have a master plan when I write a book. I have an idea for a plot, for a character, and everything just happens from there. Yes, this story became Flora’s story. But man, what a story she has to tell!

I’m still thinking off Flora Dane, in my opinion she is such a strong woman! What is the first thing that comes up in your mind when you think of Flora?

Survivor. Absolutely. But also, wounded, fractured, traumatized. For over a year, she felt powerless and victimized. It’s a journey to come back from something like that. She’s determined, but that doesn’t mean she’s magically well-adjusted. More like obsessed.

D.D has been on the sidelines for a while, how was it to “bring her back to work”? Was there a special reason for doing this?

D.D. is a supercop. She loves her job and makes no apologies. Which readers really love about her, so I couldn’t just leave her wounded. It seemed too cruel. Detective D.D. Warren back on the job, makes everything right in the world again.

As a series continues, the range of the options for the main character narrows. Do you cautiously think about how your main character will develop?

I think in terms of new challenges. Since D.D. Warren is a very confident homicide detective, over the course of the series, challenges for her have happened on the home front. Falling in love. Actually getting married. Then having a kid! This is not a woman who ever expected such things. In my next novel, I got her a dog. More signs of domestication. She really doesn’t know if she should be horrified or not. But personal growth is good in real life, and in fiction.

What makes D.D. so special?

I think her work ethic and wise ass ways make her a fun investigator, while her tentative attempts at balancing the job she loves with the family she’s discovered make her compelling. She might be a brilliant homicide detective, but she’s still very human. And she does make mistakes, which we can all relate to.

Will D.D. be back?

Yep. With a dog. Her husband and son conspired against her to get a family pet. But of course, Kiko is adorable, even if he’s a threat to her precious collection of shoes.

I never can guess what’s going to happen in your novels. Can you quantify how you manage to maintain this element of surprise?

I never know how they’re going to end! So we’re equal. We’re back to the not plotting part. Since I don’t know what’s going to happen next either, the surprises keep coming. And I have incentive to show up to work to write each day.

Sometimes I feel really scared while I’m reading your stories. Is there ever a moment that you feel scared during writing a novel? Like… when something bad is going to happen with your favorite character?

Find her has one of my scariest scenes—Flora has been abducted. She wakes up in a pitch black room. All she can hear is the sound of someone else breathing. Friend, foe? If you can’t see, who do you know? To be tied up and blinded is to be so vulnerable. I wrote the whole thing on pins and needles.

My last question!! As a bestselling author, do you worry about anything in your writing life?

I always worry. It’s an author’s basic condition. The books never get easier to write because each is a different challenge. So every day begins with the battle of the blank page. But over time, you get more comfortable with the discomfort, and that’s not a bad thing. Means I’ll keep thinking of stories to tell, and showing up to write them!

Vind haar van Lisa Gardner

Dit was het interview met Lisa Gardner, ik vond het enorm leuk om wat achtergrond informatie te ontvangen van het boek, haar schrijfstijl en haar leven als auteur. Nieuwsgierig naar het boek? Volgende week verschijnt de recensie van Vind haar op Book Barista. Ik wil uitgeverij De Bezige Bij bedanken voor hun medewerking en het recensie exemplaar!